This is default featured slide 1 title

Go to Blogger edit html and find these sentences.Now replace these sentences with your own descriptions.

This is default featured slide 2 title

Go to Blogger edit html and find these sentences.Now replace these sentences with your own descriptions.

This is default featured slide 3 title

Go to Blogger edit html and find these sentences.Now replace these sentences with your own descriptions.

This is default featured slide 4 title

Go to Blogger edit html and find these sentences.Now replace these sentences with your own descriptions.

This is default featured slide 5 title

Go to Blogger edit html and find these sentences.Now replace these sentences with your own descriptions.

Tuesday, March 17, 2015

Khat leh khat ki khual na in cidam na

mite in hong simmawh, hong gensia, ahih kei leh mawhna om lopiin hong taina hangin na sakna dam theiloin lungsim ah gu bangin hong zen cihna hi. Mi khat gen dan in a gen ding hileng “gutui dawn in midang si ding” i sak leh ei a dawnpen si ding na kihizaw hi. Tua hangin pumpi cina hi lo, ahih hangin thazawm mahmah mi tampi pen lungsim kha natna in zung thukpi ama nuntakna kha ahih manin gimpih uh hi.
Lungsim khaatna in bang teng ah buaina hong tun thei hiam cih tawm en dih ni. Kei muhna tamlo kong gen ding a, hih teng bek cihna hilo hi.
Lungsim khaatna in cidamna lam buaisak hi: Lungsim khaatna i pumpi sungah gu bangin kizel hi. Muhdahna, maisaklohna, cimtakhuaisakna leh khaatna in gilpi meima, si-khang natna leh a dangdang hong tun hi. Doctor tampite’ upmawhna ah 90% natna pen hehna, launa, muhdahna leh lungsim ah khaatna panin hong piang hi dingin ciamteh uh hi. Mi na muhdah leh tua na muhdahna in nang sila in hong bawl hi.
Ihmu theilo, gim leh tawl kisa tawntung mi pawlkhatte amau lungsim ah buaina nei mite ahi uh hi. Nuihmai leh lungkim bangin a om uh hangin a lungsim uh gim tawntung hi. Ann kam lim loin lawm leh gual tawh kikholh zong lunggulh lo uh hi. Siavuante’n hih bang mite a mit uh leh a maisuah uh ah kimu thei hi ci-in na gen uh hi. Hih bangin a buai mi khat in, “Mi khat ka muhdah a kipanin ama sila ka suak hi. Ka ngaihsutna hong ukcip ahih manin ka nasep zong nuam kasa thei kei hi. Ka muhnoplohna in ka pumpi tungah gu bangin hong zen ahih manin na khat peuhpueh sem leng ka gim pahpah hi. Nidang a nuam kasak nasepte tu’n ka ningkhin zo hi. Khualzin khiat cih nangawn thalawpna om nawn lo hi,” ci hi.
Lungsim khaatna in i ngaihsutna nawngkaisak hi: Lungsim sungah khaatna, gimna hong om ciangin a sawt deuhdeuh leh zungkha deuhdeuh hi. Tua hangin lungkiatna, lungkiatna panin nuntakna mannei loin ngaihsutna tung thei hi. Hih bangin buaina hong neih uh ciangin a innkuanpihte, lawm leh gualte zong muhnoplohna hong nei uh hi. Khat peuh in kammal a zatte uh a sialam bekin ngaihsun uh a, amau kicihna in bulhpahpah uh hi. Gualzo, lawhcing nuntakna hong neih nadingun hih bang lungsim nusia in paikhia ning a cih uh kisam hi.
Lungsim khaatna in na mizia zong hong nawkkha ding hi: Na muhdah, ahih kei leh na hazat mi khat ama’n hong thei in hong thei kei leh na ngaihsunsun hi. Tua bek hi loin na muh ciangin na nungzangah a vot sim khat in hong zensuk ding a, na maitaina zong hong bei ding hi. Na ngaihsutna bangin na gamtatna hong pai ding ahih manin na muh ciangin nopmawh nasak hangin ama gamtatna bangin damdam in na gamta ding hi. Tua hangin lungsim khaatna in mizia khek thei cih pen mi tampite tungah tung takpi hi.
Lungsim khaatna in Pasian tawh kizopna buaisak hi: Topa thungetna i gen ciangin, “Ko tunga hong mawhte ka maisak uh mah bangin, kote mawhna zong hong maisak in,” i ci uh hi. Ahih hangin mite’ mawhna maisak lopi i hih leh eite mawhna zong kimaisak lo ding hi. Pasian in hong maisakna pen eite’n zong mite mawhna i maisakna ah kinga hi (Matt 6:14-15). Mawhna lungsim tawh thungetna i neih leh tua thungetna hong kidawnglo ding hi (Late 66:18). I mawhna in Pasian tawh hong kikhensak hi (Isaiah 59:2).
LUNGSIM KHAATNA PANIN NA SUAHTAK THEIH NADING
Hih haksatna na neih pulak in: Kipulakna in guallelhna hi loin suahtakna, vanzanna ahi hi. Mi tampite’n amau haksatna a neih uh hangin pulak ding maizumin ngaihsun uh hi. Mi khempeuh kiangah pulak ding cihna hilo hi. Na muan mahmah, midangte kianga hong genlo ding mi kiangah na haksatna pulak in. Khatvei pastor khat in, “Sia aw, kei hong simmawh den ka pawlpi sung uh ah om, ken zong a tawptawpna ah it bawl nawn loin amah ka muh ciangin ka nungzang hong hik in muhdahna in hong zen hi. Bang cih ding ka hiam?” ci-in hong dong hi. Amah tawh ka kiho sungin a maisuah hong taangzaw in ka thei a, tua ciangin ama’n, “Nong genpihte thupi lua, ka puakgik khempeuh a tukmang tawh kibang hi,” ci hi. A taktak in ken ama gen na ngaingai in, lungsim thungetna na neinei hi ing. Ama puakgikte hong gen ciangin ama adingin suahtakna khat hi a, pulakna in lungsim vangikte beisak hi.
Lungsim khaatna hong pia theite tawpsan in: Mi pawlkhat lungsim khaatna panin suakta nuam ci napi-un amau sep ngei teng mah sem veve uh hi. Tua bang lunggimna vangik hong piate na tawpsan kei leh na van hong zang tuanlo ding hi. A gentehna in zu hangin lunggimna leh innsung buaina na neih uh leh tua na tawpsan madong na buai toto ding hi. Paunak khat in, “Tui na siansak nop leh a tuinak ah pai in,” a cih bangin lungsim damlohna hong kipatna mah panin na khaktan keileh phatuamlo ding hi. Hih hong pia theite i gen theihloh hangin tua bang haksatna nei mite’n hong kipatna thei mahmah uh hi. Tua na theihte mah tawpsanin nusia leteh nang adingin damna hong hi ding hi.
A piangsa thute hangin paulap zong ken: Lungsim natna pen a piangsa thute hang hi gige hi. Tem tawh ki-at kha leng dam kikpah thei a, thu tawh ki-at kha leng damhak mahmah hi. Bang hangin damhak hiam cih leh damna ka deih a cih hangun paulap ding zong toto in tua teng mah tawh dam thei lo uh hi. Pawlkhat in a dam ding zong lunggulh thei nawn loin a paulap tawh nungta uh hi. Amah in, “Ka nuntakna a taktak in kei mawhna hi loin, tua nu tua pa hang hi,” acih uh hangin a thuak pen amau bek mah hi gige hi. Paulap tawh a nungta mite mi lawhcin sangin a lawhsapna hizaw hi. Paulap panin a dam nading ngaihsuna a hanciamte damna lampi a tawn hi in nuamsa in nungta thei pah ding uh hi. Tua hilo, amau kidiksakin midangte mawhsakna tawh paulap zongte dam theilo uh hi.
Maisak inla, tua maisakna ah om in: Thu tawh a liam mite in tua thute ngaihsunsun leh a liamma leh a natna kibehlap zaw hi. Ahi zongin tua thute hong pusuakna pa/nu maisak leng ei a suakta kihipah hi. Maisak inla, tua maisakna ah dingkip in. Bang hang hiam cih leh na maisakpa leh nu nangawnin thei khalo thei hi. Bang phatuam ding hiam na ci kha thei hi; nangma’n na lungsim hong zen hong vut na neih pan tawldamna na ngah a, tua manpha pen hi. Maisak dingin lian lua na ci kha thei hi. Lian lua ahih leh na puak dingin zong lian lua cihna hi. Maisak dingin pammaih lua, i maisakpa leh nu in thusinna in nei leh na ci kha thei hi. Ahi zongin amau thusinna in nei tuan lo kha thei hi. Maisak toto leng ei a dam toto i hi ding hi.
Khaatna a piangsak nate paikhia in: Mipawl khat dam ding lunggulh mahmah napi’n lungsim natna a piangsak nate panin kihem khia tuan lo uh hi. Tua bang dahna, khuisatna, gimna hong pia, zan ihmut theihlohna hong ngahsak nate na paihkhiat kei leh na suakta tuan kei ding hi. Nusiat ding, paihkhiat dingte kemkem kei inla - pai pahpah in. Na lungsim khaatna a dam taktak ding na lunggulh leh paihkhiat ding om cihna hi. Gunkuang tungah mi a tuan ciangin a puak zawh ding val a tuan ciangun tum hi. Nang zong na puakzawh ding val na puak ciangin lungkhiatna buannawi sungah na tum ding hi. Zattheihloh in na om kha ding hi. Leitung nuntakna ah hong nasak ding thu, hong kapsak ding thu tampi na nei kha ding hi. Tua thute hangin na thazawm leh nang bek in thuak in na sihlawh thei hi. Paikhia mengmeng lecin nang a dam baih na hi ding hi.
Lungsim ngaihsutna thak nei in: I lungsim pen ngaihsutna lui bek i koih leh tuate mah kilumlet denin kingaihsunsun kha thei hi. Ngaihsutna thak guang leng tuate hangin a lui nate hong thanem ding a, a thak ngaihsutna in i nuntakna tha hong pia ding hi. Thu ummite adingin Pasian thu tampi tawh nungta leng, Topa thu nungta in vanglian ahih manin lungnopna, damna hong pia hi. Sawltak Paul in Rom khua thu ummite kiangah, “Na ngaihsutna kilamdangsak in,” (Rom 12:2) a cih bangin eite zong a lui nate i lunggulhna, siatna leh natnate mangngilh in mailam zuan in i nuntak ding kisam hi. Paul in zong Philippi khuate kiangah, “Nunglam a thute mangngilh in mailam hattakin ka nawt hi,” ci hi (Fil 3:13). Mi tampi piangthak khin napi a ngaihsutna uh limci lo i cihte a ngaihsutna uh thu hoih tawh a dimsak lote hi. Ngaihsutna thak tawh na dimsak kei leh a lui thute mah tawh na kidiah dinga, na lungkim kei ding hi.
Na khempeuh ah Pasian vangliatna phawk in: Thuneihna leh thukhenna a kem Topa Pasian in a dik a manin thukhen ding ahih manin nang lunghihmawhpih ken. Amah na ap nungsangin na huh ding kisam lo ding hi. Topa in hih bang na tuah thute gimna in zang loin thusinna leh thupha in hong heisak thei hi. Ama vangliatna sungah ap leteh na vai hong nuam ding a, na lungsim hong zang ding hi. Bang hang hiam cih leh, “Ka hakkawl puak nuam a, ka van zong a zang hi,” (Matt 11:28-29) ci hi. Joseph a sanggamte’n a zuak lai-un siatna leh muhdahna tua zah a lian om nawnlo dingin a ngaihsun kha ding hi. Ahi zongin Egypt gam ukpa hong suah ciangin a sanggamte hehnem a, “Topa in hong sawl ka hi, note lungkham kei un,” ci hi. Ama tunga tung thute Pasian theih loh omlo hi cih Joseph in muang hi. Tua mah bangin la phuaknu Fanny Crossby in, “Kei tungah bangbang hong tung zong Jesu’n a pha bawl ka thei,” na ci hi.
Thukhupna
Pasal khat a neu lai-in mi khat in a simmawh manin nasa lua a nisim in tuapa samsia tawntung hi. A sih ding kuanin kuamah zong mu nuam loin lungsim natna tawh kidimin om ahih manin hih bangin gen hi. “Tu’n ka lungsim khaatna in ka nuntakna netum khinta cih ka thei hi. Ka muhdahna in kuamah nasak loin kei bek hong nasak hi. Ka nuntak sung hell khuk om mah ka bang hi.” Na dam nadingin nangmah in na ngaihsut tawm keileh kuamah in hong pia lo kha ding hi. Na damna pen nang adingin a manpha penpen ahi hi. Topa in khaatna panin khumna nuntakna a nei dingin thupha hong pia hen. By:Rev. Dr. J.M. Ngul Khan Pau

Source: http://www.zogam.com/columnists/j-m-ngul-khan-pau/2291-lungsim-khaatna-panin-suahtakna.html